Zoals eerder bericht heeft het gerechtshof Den Haag op 1 oktober 2019 twee arresten gewezen waarin het beroep van de Staat op verjaring werd gepasseerd ten aanzien van vorderingen die zien op het geweld dat het Nederlandse leger tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in het voormalig Nederlands-Indië pleegde jegens de plaatselijke bevolking. Het eerste arrest is een tussenarrest in de zaak van vijf Indonesische kinderen van mannen die in 1947 door het Nederlandse leger standrechtelijk werden geëxecuteerd op Zuid-Sulawesi (Monji c.s.). Het andere arrest is een eindarrest in de zaak van een Indonesische man die gedurende zijn Nederlands gevangenschap op Java in 1947 werd gemarteld (Yaseman). De zaak Monji c.s. loopt op dit moment verder bij de rechtbank Den Haag; een eindvonnis over de feiten wordt op relatief korte termijn verwacht. Het eindarrest in de zaakYaseman is met het verstrijken van de cassatietermijn eerder deze maand in kracht van gewijsde gegaan.
Met het onherroepelijk worden van het eindarrest inzake Yaseman is bevestigd dat een beroep op verjaring naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is ten aanzien van dit soort slachtoffers (dan wel in strijd is met de goede trouw). Het arrest is daarmee ook van groot belang voor vergelijkbare zaken die zien op claims van andere slachtoffers en nabestaanden van het door Nederland toegepaste oorlogsgeweld. Zij hopen dat het de weg opent naar verdere erkenning van hun leed en afwikkeling van dit hoofdstuk van onze gezamenlijke geschiedenis.
Yaseman, Monji c.s. en de andere slachtoffers en nabestaanden worden bijgestaan door advocaten Liesbeth Zegveld en Brechtje Vossenberg. Zij hebben recentelijk opnieuw aan de Staat verzocht om een buitengerechtelijke regeling te treffen voor (in ieder geval) de kinderen van standrechtelijk geëxecuteerde mannen, om hen de gang naar de rechter in de toekomst te besparen. In 2013 maakte de Staat reeds een dergelijke regeling bekend ten behoeve van schadeclaims van weduwen van standrechtelijk geëxecuteerden. Tot op heden weigert de Staat echter om voor de kinderen een vergelijkbare regeling te treffen.
[Foto: I. Talle en Andi Monji, kinderen van standrechtelijk geëxecuteerde mannen | Bron: Marjolein van Pagee]