Het Gerecht van de Europese Unie heeft op 6 september 2023 het beroep tot schadevergoeding verworpen dat was ingesteld tegen Frontex voor zijn rol bij de pushback van een Syrisch gezin (zaak T-600/21). Tegen het arrest van het Gerecht is nu beroep ingesteld bij het Hof van Justitie van de Europese Unie.
Het Syrische gezin in kwestie werd in oktober 2016, kort na aankomst in Griekenland, illegaal uitgezet naar Turkije in een gezamenlijke operatie van Frontex en de Griekse autoriteiten. Tijdens de terugkeeroperatie werd het gezin, inclusief de kinderen, van elkaar gescheiden en elk begeleid door grenswachten, wat in strijd was met de rechten van het kind.
Het is de eerste keer dat er een schadeclaim tegen Frontex is ingediend bij het Gerecht van de EU voor zijn rol bij het illegaal uitzetten van mensen in strijd met hun grondrechten. De uitspraak van het Gerecht laat fundamentele en belangrijke vragen open die in het beroep bij het Hof van Justitie aan de orde worden gesteld.
De centrale vraag is hoe het mandaat van Frontex moet worden opgevat. Verordening 2016/1624 ('de Frontex-verordening') legt Frontex duidelijk een toezichthoudende taak op om de eerbiediging van de mensenrechten te waarborgen. Zo bepaalt artikel 34 van de Frontex-verordening dat Frontex “een doeltreffend mechanisme [opstelt] om erop toe te zien dat bij alle activiteiten van het Agentschap de grondrechten worden geëerbiedigd.” De uitspraak van het Gerecht laat volledig in het midden wat dat in de praktijk betekent. Voor welke activiteiten kan Frontex verantwoordelijk worden gehouden, en ten opzichte van wie? In een Unie gebaseerd op het beginsel van rechtsstatelijkheid, moet macht gepaard gaan met verantwoording. Deze centrale vraag mag daarom niet onbeantwoord blijven.
De Syrische familie wordt vertegenwoordigd door Marieke van Eik en Lisa-Marie Komp van Prakken D'Oliveira, samen met voormalig advocaat-generaal Eleanor Sharpston die pro bono met het juridische team samenwerkt. Verder wordt de zaak ondersteund door VluchtelingenWerk Nederland, Stichting Democratie en Media en BKB.
Voor media over de zaak, zie bijvoorbeeld:
- 6 september 2023, Nederlands nieuwsprogramma Nieuwsuur: Frontex over rechtszaak: ‘Syrisch gezin had nooit teruggestuurd mogen worden’
- 6 september 2023, Amerikaanse krant The Washington Post: Court dismisses landmark expulsion case against E.U. border agency Frontex
- 6 september 2023, Britse krant The Guardian: Syrian refugee deported from Greece loses case against EU border agency
- 6 september 2023, Britse nieuwszender BBC News: Migrants bundled out of Europe lose court challenge against EU’s Frontex
- 6 september 2023, Duits nieuwsprogramma Tagesschau: Flüchtlinge scheitern mit Klage gegen Frontex
- 6 september 2023, Spaanse krant El País: La justicia europea desestima la primera demanda de unos refugiados contra Frontex que había llegado a juicio
- 6 september 2023, EU nieuws website Euronews: Syrian refugees lose landmark case against Frontex in EU General Court
Eerdere berichten